Goślub – pałac

O Goślubiu możemy przeczytać już w dokumentach z XIV w. ? w 1335 r. Wawrzyniec Laurencius na podstawie przywilejów i świadków, udowodnił przed księciem łęczyckim, Władysławem, że Pawłowi, kasztelanowi łęczyckiemu, nie przysługuje prawo rycerskie we wsi Goślub. Ze średniowiecza znamy też innych właścicieli majątku ? Stanisława Sempelborskiego i Krzysztofa Bartoszewskiego. Znana jest też osoba Jana Goślubskiego herbu Sulima, którego syn Jan Goślubski był w 1451 r. studentem uniwersytetu w Krakowie, a później archidiakonem poznańskim, proboszczem gnieźnieńskim i posłem królewskim do Rzymu. W 1457 r. na tym samym uniwersytecie studiował Mikołaj Goślubski. W 1472 r. stolnikiem łęczyckim był Stanisław Goślubski. Znana jest także postać Wiktora Goślubskiego, który w 1497 r. wybrał się do Włoch w konnym orszaku, którym dowodzili jego stryjowie ? Mikołaj i Stanisław Goślubscy. Od XV w. majątek w Goślubiu posiadali także Oporowscy herbu Sulima z Oporowa. Na początku XVII w. odziedziczył go Stanisław Modliński. W 1743 r. dziedzicem Goślubia był Antoni Mączyński. W latach 20. XIX w. majątek należał do Wincentego Garczyńskiego. Brał on udział w powstaniu listopadowym, za co skonfiskowano mu majątek, a on sam musiał w 1832 r. emigrować za granicę. Jego matka, Urszula Garczyńska, w 1842 r. przepisała majątek na córkę, Teklę Chęcińską. Pięć lat później Goślub odkupił od niej Franciszek Ogrodowicz. Kolejnym właścicielami byli Michał i Gustaw Trzaskowscy. Następnie majątek należał do rodziny baronów Maltzanów. Wandalin baron Maltzan ożenił się z Elżbietą Jantzen. Wandalin zmarł w 1934 r., a majątek po nim przejął Henryk baron Maltzan.
Po wkroczeniu hitlerowców Henryk odmówił podpisania obywatelstwa niemieckiego, za co został wysiedlony. Wyjechał do Warszawy, gdzie zginął w wyniku wybuchu bomby. Jesienią 1939 r. nadzór nad majątkiem w Goślubiu przejęli Niemcy. Jego pierwszym administratorem był mieszkający we wsi Winter, kolejnym oficer Werneko. Następnie majątkiem zarządzał esesman Jakubczyk, który wraz z rodziną uciekł do Niemiec tuż przed wyzwoleniem. W 1945 r. w majątku w Goślubiu powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne (Stadnina Koni ? Gospodarstwo Rolne
w Walewicach). Do chwili obecnej pałac wraz z otaczającym go parkiem należy do Stadniny Koni w Walewicach. Znajdują się w nim mieszkania pracowników miejscowego gospodarstwa rolnego.

Różne źródła podają inne daty budowy pałacu w Goślubiu – Wg jednych został wzniesiona w końcu XVIII w., a inne dane podają 1840 r. Architektem był Józef Hauss. Jest to klasycystyczna budowla na planie prostokąta, murowana, piętrowa. W poł. XIX w. dobudowano kolumnadę, która wspiera taras na wysokości pierwszego piętra. Do fasady dobudowana została drewniana weranda. Fasada pałacu jest ujęta dwoma lekko wysuniętymi ryzalitami. Nad wejściem znajduje się wsparty na czterech kolumnach ganek. Nad wejściem, w attykowym szczycie umieszczono okrągłe okienko i dekoracyjne wazy. Naroża budynku są boniowane, a dach czterospadowy. Do ganku prowadzą dwa podjazdy na rampach. Schody na parterze ganku usytuowano osiowo.
Nad wejściem w szczycie usytuowano okrągłą lukarnę z okulusem. Okna ujęto w paski z gzymsami nad- i podokiennymi, na parterze tylko podokiennymi. Od strony ogrodu na osi budynku znajduje się podwyższony taras z symetrycznymi zejściami na dwa mniejsze tarasy. Pałac otaczają pozostałości parku krajobrazowego, który u schyłku XIX w. zaprojektował Hipolit Cybulski.

Ciekawostki: w pałacu w Goślubiu wychował się Jan Chęciński, autor libretta do ?Strasznego Dworu?.

Źródła:

Cisak S., Piątek: z dziejów miasta i okolic, Płock 2001, s. 148-152.
Wykaz zabytków wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych woj. łódzkiego (stan na 01.05.2015 r.)

tekst: www.lodzkie.dipp.info.pl