Pradolina Warszawsko-Berlińska

Pradolina Warszawsko-Berlińska (niem. Warschau-Berliner Urstromtal) ? wielka wklęsła forma ukształtowania terenu, powstała w klimacie peryglacjalnym (plejstocen, m.in. vistulian) w okresie cofania się lądolodu z terenu Polski po zlodowaceniu północnopolskim.

Pradolina ta, jak i inne, powstawały na skutek ? nie tylko ? działania erozji wielkich rzek powstałych z topniejących lodowców, ale także na skutek termoerozji (np. wytapiania klinów lodowych). Pradolina Warszawsko-Berlińska ciągnie się równoleżnikowo od okolic Warszawy aż po Berlin. Rozciągłość równoleżnikowa spowodowana jest zablokowaniem odpływu rzek na północ przez lądolód. Jej szerokość jest zmienna i wynosi około 20 km, charakteryzuje ją płaskie dno, na którym często występują kilkukilometrowe równiny torfowe.

Formę tę wykorzystuje wiele rzek obecnie płynących ? od wschodu ? Bzura, częściowo Ner, Warta, Obra, Odra i na terenie Niemiec Sprewa.

Opis:

Obszar obejmuję dolinę rzeki Bzury wraz z otaczającymi ją podmokłymi, łąkami, terenami rolniczymi, kompleksami stawów rybnych, mniejszymi ciekami wodnymi, stanowiącymi dopływy Bzury, a także niewielkimi lasami. Dolina Bzury ma w tym rejonie szerokość ok. 2 km i jest silnie zatorfiona. Występuje tu gęsta sieć rowów odwadniających, zaś sama rzeka jest uregulowana. Dolinę porasta mozaika szuwarów turzycowych i roślinności łąkowej. Fragment obszaru, zwany doliną Neru, jest ostoją ptaków o randze europejskiej, natomiast stawy: Okręt, Rydwan, Psary oraz Dolina Bzury mają status ptasich ostoi o randze krajowej. Odnotowano tu występowanie 28 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej. Spośród nich 7 gatunków znajduje się w polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Do lęgów przystępuje tu przynajmniej 1% krajowej populacji: bąka, błotniaka stawowego, błotniaka łąkowego, kropiatki, podróżniczka, rybitwy białowąsej, rybitwy czarnej, cyranki, krwawodzioba, rybitwy białoskrzydłej, płaskonosa, rycyka i zausznika. Wysoką liczebność osiągają tu również inne gatunki, np. bocian biały, derkacz, czajka i śmieszka. Jest to również ważne miejsce postoju ptaków migrujących, szczególnie gęsi zbożowej, białoczelnej, bataliona i świstuna.

Interpretacja turystyczna:

Do ostoi można dotrzeć własnym środkiem transportu lub komunikacją autobusową i kolejową. Przez obszar przebiega znakowany szlak turystyczny „Polski Walczącej – Armii Krajowej”. Po ostoi można poruszać się również pieszo i rowerem, a rzeka Ner i Bzura nadają się do spływów kajakowych. W rejonie Walewic znajdują się dobre tereny do uprawiania turystyki konnej. W ostoi i jej pobliżu warto zobaczyć pałac i stadninę koni w Walewicach oraz zabytki i muzea Łowicza. W tych miejscowościach możliwe jest również uzyskanie noclegu i wyżywienia.
formy ochrony przyrody
Błonie [ rezerwat przyrody ],
Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Bzury [ obszar chronionego krajobrazu ],
Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Warty i Neru [ obszar chronionego krajobrazu ],
Pradoliny Warszawsko-Berlińskiej [ obszar chronionego krajobrazu ],

Ważne dla Europy gatunki zwierząt (z Zał. II Dyr. siedliskawej i z Zał. I Dyr. Ptasiej, w tym gatunki priorytetowe):

batalion (ptak)
bączek (ptak)
bąk (ptak)
bielik (ptak)
błotniak łąkowy (ptak)
błotniak stawowy (ptak)
bocian biały (ptak)
bocian czarny (ptak)
czapla biała (ptak)
czapla purpurowa (ptak)
derkacz (ptak)
dzięcioł czarny (ptak)
gąsiorek (ptak)
jarzębatka (ptak)
kropiatka (ptak)
lerka (ptak)
łabędź czarnodzioby mały (ptak)
łabędź krzykliwy (ptak)
ortolan (ptak)
podróżniczek (ptak)
rybitwa białowąsa (ptak)
rybitwa czarna (ptak)
rybitwa zwyczajna rzeczna (ptak)
świergotek polny (ptak)
zielonka (ptak)
zimorodek (ptak)
żuraw (ptak).

Zdjęcia ? Piotr Majchrzak.